Belirtiler
- İlk aşamada belirtiler yoktur ama yalnızca
küçük bir ateş ve öksürük ile sınırlıdır;
- Daha sonraları bitkinlik;
- Kilo kaybı;
- Ara sıra kanlı balgamla görülen öksürük;
- Hafif ateş ve gece terlemeleri.
Genellikle "TB" diye anılan tüberküloz, mycobacterium tuberculosis bakterisinin hastaiık oluşturduğu biri tarafından havaya sıçratılan damlacıkların solunum yoluyla alınması ile gelişebilen kronik bir bakteri enfeksiyonudur. Bu hastalık oldukça azalmasına rağmen eski zamanlardan bu yana vardır ve tüberküloz özellikle küçük çocuk ve çok yaşlılarda olmak üzere Amerika Birleşik Devletlerimde halen bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. Bu hastalık ülkenin belli bölgelerinde çok daha fazla görülmektedir. Bunu nedeni bu bölgeye göçmenlerin gelmesi olabilir.
Bu hastalığa yakalanma riskiniz doğrudan doğruya tüberkoluziu insanlarla temas sıklığınıza bağlı olarak değişir. Öksürük veya hapşırma ile etrafa saçılan organizmaların sayısı oldukça azdır ve enfeksiyonun diğerlerine yayılması soğuk algınlıklarında görülenden daha az olasıdır. İyi bir havalandırma ve güneş ışığı riski azaltır.
Eğer tüberküloz bakterilerine maruz kalmışsanız, organizma akciğerlere yerleşebilir. Belirtileri çok az olduğundan ve hemen ortaya çıkmadığından dolayı bu olayın farkına varmamış oiabiiirsiniz. Hastalığın yayılması genellikle lenf düğümleriyle sınırlıdır.
Genellikle ilk enfeksiyondan sonra 23 hafta içerisinde akciğer röntgenizde bîr leke fark edilebilir.
Bazı insanlarda tüberküloz ilk maruz kalma olayından haftalar sonra ortaya çıkabilir. Tüberküloz organizması, hastalık açıkça ortaya çıkmadan önce seneler boyunca uyuşukluk bir vaziyette bekleyebilir.
Bağışıklık sisteminin zayıflaması, yaş ilerlemesi, kötü beslenme, aikolikiik, bağışlığı bastı cırı tedaviler veya AİDS veya lenf veya kan sisteminde kötü huylu tümörler gibi diğer bazı hastalık durumlarında hastalık yeniden hareket geçebilir. Bu hastalık kötü koşullarda yaşayan insanlar arasında oldukça yaygındır.
Teşhis
Hastalık bulaştığı zaman, ilk başlarda hafif öksürük ve düşük bir ateş olmasına rağmen belirgin belirtiler yoktur. Tüberkülozun daha sonraları ortaya yeniden çıkmasının tipik belirtileri bitkinlik, kilo kaybı, iştah kaybı, hafif ateş, gece terlemeleri ve öksürüktür. Bazen öksürme sırasında ciğerden kan gelebilir. Eğer hastalık ilerlerse, hekiminiz göğüs röntgeninde kavitelerin (kovukların) geliştiğini fark edebilir. Ara sıra renksiz veya kanlı balgamla birlikte olmak üzere daha ciddi bir öksürük de ortaya çıkabilir.
Tüberküloz lenf düğümleri ve kan vasıtasıyla vücudunuzdaki tüm organlara yayıiabilir. En fazla etkilenen bölgeler ciğerler (soluk alıp verme veya Öksürme sırasında ağrı hissedersiniz), omurga veya büyük eklem kemikleri (ağrı Önemli bir belirtidir), lenf düğümleri ve böbreklerdir (mesane enfeksiyonunu düşündüren belirtilerden şikayet edebilirsiniz). Tüberkülozun ilk teşhisi göğüs röntgeni çekilmesiyle yapılır. Buna ek olarak doktorunuz mikrospok altında incelemek için bir balgam numunesi de alabilir. Teşhis, îaboratuvarında organizmayı kültürde çoğaltılarak teyit edilir.
Tüberlüloz organizması için kültürün yapılabileceği en kolay malzeme kaynağı balgamdır, bu testler idrar ve mideye bir tüp yerleştirilerek alınan mide salgılar ile de yapılabilir. Doktorunuz renklendirme (staining) testi ile yirmi dört saatlik bir sürede sonuçları alabilir. Ancak kültür sonuçlarının alınması 6 haftalık bir süreyi bulur. Çünkü TB bakterileri oldukça yavaş ürerler. Kültür testi sonuçlarıyla, tedavinin nasıl yapılacağı konusunda da bilgi temin edilebilir. TB organizmalarının alışılmışın dışında biçimleri çok sık görülür ve daha değişik veya daha yoğun bir tedaviyi gerektirirler.
Daha önceden bir TB organizmasının bulaşıp bulaşmadığını belirlemek için genellikle tüberkülin cilt testi yapılır. Bu test, PPD denilen arındırılmış protein derilerinin cilde enjekte edilmesiyle yapılır. Eğer daha Önceleri TB organizmasının bulaşması söz konusu olmuşsa, bu türden bir enjeksiyon 48 ile 78 saatlik süre içerisinde bir reaksiyon yaratacaktır. Bu testin sonuçları, enjeksiyondan 2 veya 3 gün sonra doktorunuz veya eğitimli bir sağlık elemanı tarafından değerlendirilecektir. Vücudunuzda oldukça aktif bir enfeksiyon devam ediyorsa veya bağışıklık sisteminiz baskı altındaysa, tüberkülin testi reaksiyonu yanlışlıkla negatif olarak ortaya çıkabilir.
Tedavi
Geçmişte aktif tüberkülozu olan insanlar için senatoryumlar mutlaka gerekliydi. Kendinize dikkat ettiğiniz sürece bu senatoryumlar artık gerekli değildir. Modern tedavi yöntemlerine göre hastanede yatmak, zorunlu istirahat veya diyet değişiklikleri hastalığı iyileştirmek için nadiren gerekli görülür.
İlaç Tedavisi
Eğer akciğerleriniz ya da vücudunuzun diğer bir bölümünde aktif TB varsa, doktorunuz uzun süre kullanmak için en azından iki ilaç verecektir. Çok sayıda ilaç kullanılması ilaçlara karşı direnç gelişmesini engellemek içindir.
Diğer ilaçlar eklense de, ilaç tedavisi genellikle izoniazid ve rifampinden oiuşur. Çoğu kez ilaç tedavisi başladıktan 23 hafta sonra belirtiler gerileyecektir. Daha sonra göğüs röntgeninde de düzelme görülmeye başlayacaktır. Ayrıca, genellikle tedavinin başlamasından 23 hafta sonra diğer insanlara hastalığı bulaştırma olasılığı ortadan kalkar. Zaman içinde tedaviye verdiğiniz yanıta göre ilaçların değiştirilmesi ya da tedaviye yeni bir ilacın eklenmesi gerekebilir.
Bütün TB ilaçlarının bazı zararlı etkileri vardır; doktorunuz bunları size anlatacaktır. Hem rifampin hem de izoniazid ilaç hepatitine (başlıca belirti sarılıktır) neden olabilir; ilaç kesilirse genellikle bu durum geçer.
Rifampin, ter, idrar ve gözyaşının turuncu ya da kahverengimsi bir renk almasına yolaçabilir.
Eğer hamileyseniz, doktorunuz ilacın gebelik üzerindeki etkilerini anlatacaktır.
Önleme
Eğer tüberkülin cilt testiniz pozitif ise özellikle son sıralarda tüberkülozlu biriyle yakın İlişki içine girmişseniz, doktorunuz size bu organizmanın faaliyete geçme riskini azaltmak için ilaç verebilir. Bir ytl süreyle isoniazidin kullanılması genellikle önerilebilir. Buna ek olarak doktorunuz sizinle aynı evde yaşayan diğer insanlara veya geçmişte böylesi bir olaya maruz kalan insanlara da isoniazid veya benzer bir ilaç vermeyi düşünebilir.
Aşılar tüm dünyada milyonlarca insan tarafından kullanılmaktadır ve bunların ne kadar önemli olduğu konusunda sorular olmasına rağmen emniyetli olarak kabul edilmektedirler. Eğer yüksek risk taşıyan biri iseniz doktorunuz bu aşıları önerebilir. Ancak tüberkülin cilt testi pozitif çıkan bir insana bulun bir yararı yoktur.
Not:Burada yer alan yazılar bilgilendirme amaçlıdır, İlaç önerisi ve tedaviler için lütfen doktorunuza başvurunuz..